Wiedza praktyczna na dzień dobry. LED, czyli elektroluminescencyjne źródła światła, dopiero od 2007 roku tak naprawdę rozpoczęły swoją prawdziwą ekspansję na rynek oświetlenia. Dzięki niewielkim rozmiarom i małej konsumpcji energii elektrycznej zawładnęły wyobraźnią konstruktorów oświetlenia, jak i szeregowych odbiorców. Małe rozmiary pozwalają na zainstalowanie diod w miejscach gdzie dla klasycznego oświetlenia nie ma takiej możliwości.
Sprawność diod LED od roku 2007 znacznie wzrosła przekraczając wydajnością (lm/W) nawet wysoko wydajne lampy sodowe, ale pozostał jeden element z którym nadal większość producentów nie może się uporać. Elementem tym jest ciepło, które jest absorbowane przez wewnętrzne odbicia, co w efekcie prowadzi do nagrzewania się struktury diody od 80°C do 155°C, a nawet więcej. W tym miejscu wkraczają radiatory oddające temperaturę na zewnątrz, ale niestety nie wszystko udaje się odprowadzić na zewnątrz i cześć tego współczynnika cieplnego pozostaje, niestety, w pobliżu diody LED, co z kolei skraca jej żywotność, a dokładniej urządzenia zasilającego diodę LED. Wielokrotnie w pismach branżowych producenci rozpisują się o żywotności diod LED, nawet do 50 000 h. Teoretycznie dla samych diod LED jest to parametr prawdziwy (nikt bowiem wprowadzając diody nie miał czasu sprawdzić, czy naprawdę wytrzymają 50 000 h) natomiast najważniejszym elementem, który jest wyznacznikiem żywotności diody LED jest jej zasilanie. I tutaj powstaje wiele kwestii związanych z zasilaniem diody LED:
Czy zasilanie zewnętrzne (w znacznej odległości od diody LED), czy też zasilanie położone blisko diody LED (np. żarówki ledowe)? W przypadku pierwszym sprawa jest o tyle prosta, że urządzenie, które zasila diodę ma swoje możliwości gabarytowe i w tzw. „driverze LED” możemy upchać odpowiednią ilość i wielkość elementów, dzięki którym uzyskamy odpowiednie parametry, aby zachować 350mA z dodatkowym filtrem, który zniweluje skoki napięcia w sieci (wielokrotnie złej jakości zasilacze LED skracały żywotność opraw hybrydowych na polskich drogach). Diody zasilane są niskim napięciem, ale pamiętajmy o tym, że każda dioda zachowuje się prawie jak drut pod napięciem, im wyższe napięcie, tym drut bardziej wygina się, im więcej razy takie zjawisko pojawia się, to tym więcej razy dioda narażona jest na skrócenie swojego życia. Dlatego też, w układach zewnętrznych mamy swobodę zabudowania zasilacza LED według naszych wymagań, aby prąd stały nie wychylał się powyżej zadanych parametrów 350mA lub wyżej 700mA (co, wg standardów Cree, w tylko niewielkim stopniu skraca żywotność diody). Sprawą trudniejszą jest już budowa żarówki LED, gdzie konstruktorzy dysponują małą powierzchnią na której muszą umiejscowić elementy SMD, bądź przewlekane. Dodatkowo, jak wspomniano wyżej, diody nagrzewają się i ta temperatura musi być gdzieś przekazana, a sami dobrze wiemy, że w większości żarówki są wkręcane w sufit, bądź montowane pod kloszem, gdzie gromadzi się i nie wymienia tak szybko ta wysoka temperatura. Każda z takich żarówek jest wyposażona w radiator i otwory powodujące jakąś cyrkulacje powietrza, ale niestety i w tym miejscu występuje kondensator elektrolityczny i to on jest wskaźnikiem życia żarówki LED, im w mniej wentylowanym miejscu się znajduje – tym szybciej się przepala. Tu padnie pytanie, jak stwierdzić czy diody w danym produkcie są dobre? Niestety, przy użyciu dostępnych środków na rynku nie da się tego zrobić. Do pomiaru należy użyć kamery termowizyjnej, która pokazuje temperaturę i ciepło diody. Jeśli wszystkie emitują takie samo ciepło w tym samym czasie, to można stwierdzić, że pochodzą z jednej linii produkcyjnej, a nie z kilku. Czasami można zaobserwować, że niektóre źródła światła po pewnym czasie świecą nieco inaczej, niż na początku, lub w samym źródle widać, że diody dają inną barwę. Dobrzy producenci, tacy jak CREE, testują swoje chipy LED testem w 20 milisekund i dobre diody z danego ranku zostawiają, a pozostałe chipy LED zostają zniszczone. Natomiast dużo diod na rynku pochodzi z różnych źródeł i tutaj wielokrotnie zdarza się, że w jednym źródle światła znajdują się diody o różnym ranku i innej barwie. Ledy jako źródło światła, których rozmiar i możliwość dowolnego rozmieszczenia stały się dużą konkurencją dla oświetlenia klasycznego pozwalają konfigurować się w dowolnie wybrany kształt, dzięki czemu projektanci wnętrz są w stanie, tak umieścić je w pomieszczeniu, że są nieomal niewidoczne. Przykładem takiego wykorzystania są taśmy LED marki INTELIGHT, a dzięki taśmie 3M nie potrzeba narzędzi, jak w przypadku opraw klasycznych. Do instalacji tego produktu wystarczy tylko kawałek gładkiej powierzchni i zainstalowany pasek LED. Taśmy LED, które umiejscowione są na giętkiej taśmie, można zainstalować w miejscach trudno dostępnych dla klasycznego oświetlenia, a malutkie rozmiary powodują, że w większości nie trzeba używać żadnej maskownicy aby schować źródło światła, gdzieś pod szafką lub sufitem zwieszanym. Taśmy LED marki INTELIGHT ostatnimi czasy zyskały popularność dzięki zainstalowaniu ich w profilach aluminiowych, z wykorzystaniem dyfuzorów pryzmatycznych oraz mlecznych. Tego typu rozwiązanie pozwala w bardzo subtelny sposób, zainstalować paski LED w podłodze, w ścianie, jak również w panelach wykonanych z drewna, oraz także w chodnikach, jednak przy odpowiednim uszczelnieniu zasilaczy. Paski firmy INTELIGHT posiadają podwyższoną szczelność IP65, co pozwala na zastosowanie ich jako światła akcentującego, np. na zewnątrz w biurowcach, restauracjach, barach oraz budynkach jednorodzinnych. Dzięki małej konsumpcji energii i łatwości w instalacji stały się również ciekawym dodatkiem do działalności reklamowej, jako podświetlanie reklam oraz różnego rodzaju nośników reklamy. Wkrótce w ofercie firmy INTELIGHT pojawią się zasilacze LED, jako uzupełnienie oferty taśm, o których powyżej mowa.
